Ruta xeolóxica por Burela

O alumnado de 1º e 2º de Bach. participou no programa de divulgación xeolóxica "Descubrindo as rochas que pisas". O pasado venres 11 de novembro, o xeólogo, Francisco Canosa, guiou o grupo de estudantes por dúas rutas que permiten coñecer a xeoloxía da costa: a primeira que sae do porto e finaliza no Perdouro, e a outra que vai dende o porto de Burela ata a praia da Marosa. 

Recollemos do seu blogue Rutas xeolóxicas de Galicia as caraterísticas de ambas rutas.

A nivel xeolóxico falar de Burela é falar dunha das xoias da xeoloxía galega, de feito conta cun “geosite”, é dicir, un lugar de interese xeolóxico a nivel internacional. Isto débese principalmente a que na contorna de Burela atopamos unha ampla variedade de rochas (cuarcitas, granitos, pegmatitas e conglomerados) e estruturas xeolóxicas (pregues e fallas), que nalgúns casos son moi singulares e excepcionais. Para descubrir todos estes tesouros xeolóxicos propóñense dúas xeorutas, unha polas inmediacións do porto e a outra polo paseo marítimo da Marosa. Estas rutas xeolóxicas polo concello de Burela permitirán aos visitantes ver todo con ollos de xeólogo, e iso supón facer unha viaxe no tempo de moitos millóns de anos, e é que en Burela as rochas teñen moitas historias que contar. Descúbreas con nós!!!

XEORUTA BURELA - O PERDOURO

Esta xeoruta permite descubrir o conxunto de pregues mellor conservado de toda Galicia, unhas estruturas xeolóxicas de máis de 300 millóns de anos de antigüidade, así como os fermosos arcos naturais do Castrelo, que contrastan coas materiais da chamada rasa cantábrica, superficie achairada que comeza en Burela e que se estende por boa parte do Cantábrico.

Duración: 3 h. Distancia: 3 km. Dificultade: Baixa

XEORUTA BURELA - A MAROSA

Nesta xeoruta as rochas graníticas son sen dúbida algunha as protagonistas, un percorrido litoral que permitirá descubrir a orixe das formas tan caprichosas que adquiren estas rochas co paso dos anos. Do mesmo xeito observaranse as pegmatitas, unhas rochas que en ocasións son portadoras de minerais semipreciosos e que mostran un aspecto moi chamativo.

Duración: 3 h. Distancia: 6 km. Dificultade: Baixa

Recollemos a seguinte información descriptiva das rutas do xornal El Progreso

Ao comezo da ruta, o xeólogo, Francisco Canosa, explicoulles aos estudantes que o obxectivo da ruta é facer entender "a linguaxe das rochas, que teñen moitas cousas que contarnos". 

DATOS. Durante a visita vanse achegando diversos datos xeolóxicos. O primeiro dato que nos sinalan é que a idade da Terra é de 4.600 millóns de anos, e que as rochas máis antigas que podemos atopar agora están en Canadá.

Centrando os datos en Burela, Canosa explica que "a historia xeolóxica de Burela empeza fai 500 millóns de anos. E o que hoxe coñecemos por Burela, as súas orixes estarían no Polo sur". Na seguinte parte da ruta, Canosa indica que "fai 350 millóns de anos en Burela poderiamos atopar montañas que terían a altura do Himalaya". Con todo, sinala que "cando se formaron os Alpes, a zona xeolóxica onde se atopa Galicia, rexuveneceuse e quedouse coa altura que ten hoxe en día".

ROCHAS. Durante a ruta, tamén ensina a distinguir os tipos de minerais que forman as rochas. Se por exemplo, observamos unha cor avermellada, estariamos a ver granito; se a cor é máis grisáceo, sería cuarzo; se vemos rochas con trazos brancos, apreciariamos moscovitas, e se son negros, biotipas. Nesta parte da visita, tamén aprenden que a costa de Burela presenta minerais de valor económico. Trátase das pegmatitas.

Estes minerais, que se poden ter varias cores, caracterízanse polo seu gran tamaño e son moi valorados no ámbito da xoiería. Hai outros minerais, coñecidos como aplitas, que son moi numerosos na costa, pero polo seu menor tamaño teñen menos valor económico.

A última parte do percorrido, xa na Marosa, permítenos coñecer outro fenómeno xeolóxico. Trátase das fisuras producidas polo choque de fallas. Neste caso, as fisuras que se aprecian na zona, enchéronse con cuarzo, un material máis resistente á erosión, e que permite observar sobre as rochas liñas de cuarzo. Esta zona de Burela, sinala Francisco Canosa para asombro de moitos, "foi declarada en 1983 lugar de interese xeolóxico". 

 

O Perdouro. A ruta que vai de Burela ata O Perdouro permítenos coñecer tres tipos de rochas segundo a súa composición. Por unha banda falamos de rochas magmáticas, como o granito; rochas sedimentarias, producidas pola erosión de materiais e para rematar, rochas metamórficas, creadas pola fusión de diversos materiais.

Ao comezo da ruta dáselles xa unha información polo menos sorprendente, porque segundo Francisco Canosa, "a lousa e a cuarcita orixínanse por un proceso de metamorfose. Nas súas orixes a lousa foron lodos, e a cuarcita areas de praia". Seguindo o percorrido da ruta, as seguintes paradas permítenlles coñecer polo exterior das rochas a súa resistencia, porque as rochas poden ser dáctiles ou fráxiles, segundo se rompen pola calor ou polo tacto.

Centrándose nos pliegues das rochas, ensínanse novos conceptos das rochas segundo a forma que presenten estas. Así, vese que hai pliegues antiformes, que presentan a curvatura cara arriba; pliegues sinformes se a curvatura está para abaixo, e se se centran en saber a orde dos materiais que forman as rochas, para saber se son máis antigos ou novos, veriamos rochas anticlinais ou sinclinais.

Na última parte da ruta, pasando os arcos do Perdouro, vemos un novo proceso de substitución. Neste caso é o depósito de material que se produciu pola erosión dos materiais de zonas próximas, como os do Monte Castelo. Estes depósitos, cunha antigüidade dun millón de anos, producen unha estrutura xeolóxica distinta que favorece a presenza de arbustos.

Coa ruta apunto de finalizar, aprendemos a medir as rochas. Neste caso cun compás poderemos saber a desviación da rocha, e tamén é posible medir a inclinación das mesmas cun inclinómetro.